Zehirli mantarlar, ölümcül bir seviyede olanlarının sayısı tüm mantarlara kıyasla oldukça az olmasına rağmen tüketilirken çok dikkat edilmesi gerekir. Bunlar arasında dokunduğumuz esnada sararan ve çayır bölgelerinde yer alan Agaricus türlerinden aynı zamanda turp kokusu gelen ve sıklıkla ormanlarda yetişen Hebeloma, Cortinarius ve Inocybe türlerinden uzak durmamız gerekmektedir.
Çünkü bunlar zehirli mantarlardır. Zehirli olan ile yenilebilen mantar türlerini birbirinden ayırt etme işlemi çoğu zaman oldukça zor bir durum olduğundan yabani mantarlar türleri yalnızca Uzman kişiler tarafından toplanması gerekmektedir.
Bilinen birtakım zehirli mantar türleri şunlardır
- Ağulu Mantar
- Yalancı Dede Mantarı
- Ölüm Meleği (Halk arasında Köygöçüren ya da Evcikkıran olarak bilinir.)
- Şeytan Mantarı
- Galerina autumnalis
- Psilocybe semilanceata
- Amanita pantherina
- Sinek mantarı
Sinek mantarının alt türleri vardır. Bunlar ise renklerine göre farklılıklar göstermektedir. Alt türleri şunlardır:
- Amanita muscaria persicina türü kavuniçi ve pembe renktedir.
- Amanita muscaria guessowii Dünyada Kuzey Amerika kıtasının kuzeyinde ortaya yetişirler ve genellikle şapkasının orta kısmı kırmızı ile turuncu renkte iken kenar kısımları ise sarıdır.
- Amanita muscaria formosa türü sadece Avrupa'ya özgü bir zehirli mantar türüdür ve rengi turuncu ile sarı arasındadır.
- Amanita muscaria americana türü ise sarı-turuncu ve sarı rengi arasında olduğu bilinmektedir.
- Amanita muscaria alba adlı zehirli mantar türü beyaz renktedir. Bu mantar ise Kuzey Amerika'da ortaya çıktığı bilinmektedir.
Mantar zehirlenmelerinin belirtileri nelerdir?
Zehirlenme durumu yaklaşık olarak 3 dakika ve 3 saat arasında gerçekleşir. Gerekli önlemler bir an önce alınmayıp zamanında zehirlenen bireye müdahale yapılmadığı sürece hasta solunum ya da kalp durması sonucu ölebilir. Bazı zehirli mantarlar çeşitleri karaciğerin üstünde toksik etkisi yapabilir. Bu tür zehirli mantarlarda görülen zehirlenme süresi 6-15 saat içerisinde kendini gösterir. Bu zehirli mantarı tüketen bireylerin ise yaklaşık olarak %70'nin öldüğü görülmüştür. Bu korkunç istatistik zehirli mantarlardan yalnızca karaciğerde meydana gelen toksiklenme sonucu oluşması sebebiyle oldukça dikkat edilmesi gerekir. Zehirli mantarların bazıları ise hemoliz etkisi yaparlar. Yani kandaki alveol miktarını eritir. Bu tür mantar zehirlenmelerde genel olarak rahatsızlığın ortaya çıkması 24 saat içerisinde belli olurken hastaların yaşamını yitirme istatistiği ise %20'nin üzerinde olduğu görülmüştür.
Mantardan zehirlenen bireylerde tüketilen zehirli mantar türüne göre farklılık gösteren belirtiler olabilir. Bunlar arasında koma, nöbet geçirme, bayılma, şiddetli baş ağrıları ile tansiyon düşüklüğü görülebilir. Bazı zehirli mantar türleri ise bireyde uyanık iken hayal görmesi ile sürekli bir uyuklama halinin görülmesine sebep olur. Bu mantar türleri bireyde aynı zamanda ruhsal değişikliklere ve hareketlerinde zorluklara sebep olurlar. Bunun yanı sıra bazı zehirli mantar türlerinde ise baş dönmesi, dikkat dağılma ile tükürük ve gözyaşı ifrazatında çoğalmalar meydana getirebilir. Ayrıca bulantılı hal, kusmalar, kanlı ya da sulu ishal rahatsızlığı, adalede gerçekleşen kramplarda mantar zehirlenmelerinde oluşan belirtiler arasında sayılabilir.
Bazı zehirli mantarlar pişirilme esnasında zehirlenme ihtimalini yitirebilirler. Doğa yer alan yenilebilir mantar çeşidi sayısı oldukça fazla olduğundan zehirli mantar türlerine rastlamak oldukça zordur denilebilir.
Zehirli olan mantar türleri ise yenilebilir mantarlar yan yana yetişmesi mümkündür. Hatta bazı yenilebilir mantar türü ile zehirli mantar türleri birbirlerine o kadar çok benzer ki bunu bizim fark etmemiz mümkün değildir. Ancak bu durumu bir mantar bilimci fark edebilir.
Zehirlenme gibi durumlarda yapılması gereken ilk şey yukarıda belirtilen belirtiler gerçekleşir gerçekleşmez hiç vakit kaybetmeden bir an önce en yakındaki sağlık kurumuna başvurulması gerekmektedir. Aksi halde erken müdahale edilmemesi durumunda ölümlere yol açabilir.
