Rodyum, platin gurubu metalleri arasında yer alan çok hafif metal olan rodyum 2,3,4,5,6 değerlik alabilen bir elementtir. Rodyum simgesi Rh atom sayısı 45, atom ağırlığı 102,9 rodyum yoğunluğu 12,47, erime noktası 1.970 santigrat olan 1803 tarihinde Wollaston tarafından bulunan gri renkli parlak bir maden olarak bilinir. Rodyum bileşiklerinde 2+dan 8+ ya kadar değerlikler alınır ve kararlı olan 2+ ve 3+ değerlikli birleşiklerdir.
Platin ve altın filizlerinde yer alır. Bilimsel araştırmalarda kullanılmaktadır. Rodyum elektron düzeni (Kr)4d 8 5s 1'dir. Rodyum altın suyu, nitrik asit veya hidroklorik asitten etkilenmez. Rodyum elementleri alkali siyanür sülfatlar, flor ve peroksitlerden etkilenir. Rodyum da bulunan 3+ tuzları iyonlar verir. Rodyumun işlenmesi özel bir teknik gerektirir çünkü yapısal olarak çok sert ve kırılgandırlar. Rodyum atmosfer şartlarında ve normal oda sıcaklığında parlaklığını kaybetmez tahmini 800 santigratta işlenerek tel haline getirilir. Rodyum akkor derecede oksitlenerek kurşuni renkli toz olan rodyum 3 oksidi (Rh203) olur. Yüksek sıcaklıkta ise klordan etkilenir kırmızı renkli rodyum klorüre (RhCI3) dönüşür. Aktın suyu ve platin gurubunda bulunan metallerin suyundan etkimesi ile iridyum osmiyürden üretilir. Rodyum çok yüksek derecede bir kanserojen ve zehirli yapısı bulunmaktadır. İnsan yaşamı için çok tehlikeli tehdit edicidir. Hatta 12.6 miligram rodyum klorür insanı kolayca öldürebilir.
Rodyum kullanım alanları
Rodyum elementinin başlıca kullanıldığı alanlar; Katalizör dönüştürücü olarak otomobil sektöründe, platin ve pladyumun katılaşması için, çeşitli elektrik kontaklarında, optik aletlerin yapımında, mücevher yapımında dekor olarak, kuyumculukta altın ve platin parlatmada, platin kaplamalarında, reflektörlerde, radyo elemanlarında, kimya laboratuarlarında, termik çift yapımında, mamografi (Meme röntgeni), elektrikli fırınlarda, uçak bujilerinde, kaliteli kalemlerin üretilmesinde örneğin Faber-Castel, Mont-Blanc, Monte Grappa, Pensan, Pelikan ve Caran D' Ache gibi kalem markalarında kullanılmaktadır.
Rodyum özellikleri nelerdir?
Rodyum elementinin altın, gümüş, platin gibi elementlerle karıştığı sebebi ile endüstriyel sektöründe çok önemlidir. Rodyum platin içerisinde zor eriyen beyaz atil metal olarak elde edilir. Rodyum elementi altıdan 6 kat daha fazla değerli bir metaldir. Bu metalin nükleer çalışmalarında kullanılması mümkündür. Rodyum çok az bulunan bir element olmasına rağmen dünyada yıllık üretim 20 tona yaklaşmaktadır. Platin gurubu elementlerinin kaya parçası üzerinde olup olmadığını bilmek çok zordur. Rodyum yüksek seviyede radyoaktifizotoplar olduğundan radyoaktifi 20 yıl süre ile insan sağlığını tehdit eder. Bu zehir 30 yılın sonunda 2,702E-4 ci'ye düşer ve bu düşüşü ile insan sağlığına tehdit oluşturmaz. Rodyumun Ocak 2007 itibari ile onsu 5,350 bin dolar kilosu ise 172.025,7 dolardır. Son olarak rodyum elementinin en önemli yatak rezervi Güney Afrika başta olmak üzere Ural Dağları yakınları ve Kuzey Amerika'dır. Rodyumun en önemli ve en büyük ihracatçısı %80'lik oranla Güney Afrika ve sonrasında Rusya gelmektedir.
