Metabolizma
Metabolizma, canlılarda yaşamlarının devamı sırasında gerçekleşen bütün kimyasal tepkimelerin adıdır. Metabolizma canlılarda yapım ve yıkım gibi canlı vücudundaki hayati fonksiyonların tamamıdır. Doğadaki yaşayan bütün canlılar büyüme, çoğalma, hareket gibi yaşamsal faaliyetlerini devam ettirebilmek için dışarıdan bazı maddeler ve enerji almak zorundadır.
Bu maddeler ve enerji yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmesi için gerekli olan moleküllerin sentezlenmesinde kullanılır. Bu maddeler organik ve inorganik moleküllerdir. Metabolizma gerçekleşirken bu moleküller canlı tarafından alınıp önce parçalanır ve yıkıma uğrar sonra gerekli moleküllerin sentezlenmesi için kullanılır. Metabolizmanın iki önemli safhası vardır. Bunlar katabolizma ve anabolizmadır. Metabolizmada canlı organizmasında gerçekleşen reaksiyonun başlangıçtaki maddenin sentezlenerek ürüne dönüşmesi sırasında meydana gelen kimyasal değişiklikleri ara metabolizma, bu değişiklikler sırasında meydana gelen ara ürünlere ise metabolitler ad verilir.
Katabolizma evresi
Katabolizma karmaşık moleküllü ve enerjice zengin olan moleküllerin küçük moleküllü yapılara parçalanmasına denir. Metabolizmanın yıkım safhası olarak da adlandırılır. Katabolizma tepkimeleri sırasında ortaya çıkan enerji hücresel faaliyetlerde kullanılırken bir kısmı ATP olarak depolanır. Örneğin fotosentez olayı gerçekleşirken ihtiyaç olan enerji bu şekilde elde edilir.
Katabolizma sürecinde ortaya çıkan enerji üç kısmında gerçekleşir.
Birinci aşamada yağlar ve proteinler parçalanır bu parçalanma sırasında ortama bir ısı çıkar. İkinci aşamada bu ısının kullanılması ile ATP denilen enerji meydana gelir. Son aşamada ise tepkimeler sonucunda besin maddeleri su ve karbondioksite kadar parçalanır. Katabolizma evresinde elde edilen ATP oksijenli ve oksijensiz olarak katabolizma süreçlerinde kullanılır.
Oksijensiz katabolizma
Oksijensiz katabolizma evresinde besin maddeleri oksijen kullanılmadan yıkıma uğrar ve bunun sonucunda ATP sentezlenir. Oksijensiz katabolizma fermantasyon tepkimeleridir fakat hayvansal hücrelerde oksijensiz katabolizma tepkimesinden de kullanılır.
Oksijenli katabolizma
Oksijenli katabolizma evresinde besin maddelerinin yıkımı sırasında oksijen kullanılarak karbondioksit ve suya kadar yıkım gerçekleşir ve bu tepkime sonucunda ortaya çıkan enerjinin yarısı ısıya diğer yarısı ATP sentezlemek için kullanılır. Bu enerji gereken yerlerde kullanılır.
Anabolizma evresi
Anabolizma basit yapılı moleküllerin daha karmaşık yapılı moleküllere dönüşürken oluşan kimyasal değişimin adıdır. Metabolizmanın yapım faaliyeti olarak da adlandırılır. Anabolizmaya örnek olarak ise fotosentez yapımı, amino asitlerden protein sentezlenmesi, monosakkaritlerden disakkaritler ve polisakkaritlerin üretimi verilebilir.
Metabolizma reaksiyonların çeşitleri- Hidroliz reaksiyonları
- Fosforilasyon reaksiyonları
- Kondensasyon reaksiyonları
- Oksidoredüksiyon reaksiyonları
- Transaminasyon reaksiyonları
- Trans metilasyon reaksiyonları
- Transpeptidasyon reaksiyonları
- Transaçilasyon reaksiyonları
- Karboksilasyon reaksiyonları
19.01.2024 17:38:19
Metabolizma ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|