Dopamin Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Dopamin

Dopamin, beyin tarafından salgılanan hormonlardan biridir. Sinir hücreleri arasında iletişimi sağlayan dopamin, bir tür mutluluk hormonudur. Mutluluk vermesinin haricinde insan ve hayvan vücudunda birtakım fonksiyonlara sahiptir. Dopamin, beynin birkaç yerinde salgılanır. Duygu, hareket, haz ve acı hissini etkiler. Dopamin hormonu az ya da çok salgılandığında vücutta ciddi problemler yaşanabilir. Az salgılandığında Parkinson olarak bilinen ciddi bir hastalık ortaya çıkabilir. Uyuşturucu madde ya da sigara kullanımı dopamin oranının artmasına yol açar ve bağımlılık yaşanabilir.

Beyinde saniyeler içinde milyonlarca sinyal gerçekleşir. Bu sinyaller sayesinde vücut fonksiyonel olarak çalışır. Bilişsel faaliyetler ve hareket kabiliyeti sağlanır. Bu sinyallerin kaybı ölüm anlamına gelir. Sinir hücreleri sayesinde iletilen sinyaller sinir hücrelerinin birleşme yerlerinde bazı kimyasallarla taşınır. Nörotransmitter olarak adlandırılan bu kimyasallar olmadan iletişim sağlanamaz. Keşfedilen yüzden daha fazla nörotransmitterlerden biri ve en önemlisi dopamindir. Dopamin genellikle haz akma anında salgılanır. Kişi şekerli bir şey tükettiğinde veya cinsel birliktelik anında dopamin salgılanmaya başlanır.

Dopaminin fonksiyonları nelerdir?

Hareket
Hafıza
Davranış
Uyku
Öğrenme
Ruh hali
Kavrama
Prolaktin üretimini önleme
Haz verme
Dikkat olarak sıralanır.

Dopamin ve beyin fonksiyonları

Dopamin beyin üzerinde birçok fonksiyonu etkileyen bir hormondur. Bu nedenle dopamin hormonunun belli seviyelerde salgılanması oldukça önemlidir. Dopamin az salgılandığında ya da seviye olarak düştüğünde zihinsel problemler oluşmaya başlar. Yüksekliğinde ise bazı anormallikler yaşanmaya başlanır. Sigara veya uyuşturucu maddelerin aşırı kullanımı haricinde dopamin hormonunun fazla yükselmesi neredeyse mümkün değildir.

Dopamin ve hareket: Beynin bazal gangliya olarak tanımlanan kısmında hareketi sağlayan dopamin, bu bölümün fonksiyonel olarak çalışabilmesi için belli düzeylerde olması gerekir. Beyinde yaşanan dopamin eksikliği nedeniyle hareket gecikmesi ya da koordinasyon bozukluğu meydana gelir. Dopamin çok fazla salgılandığında ise beyin vücutta tekrarlayan tiklerin oluşmasına yol açabilir.

Dopamin ve ödül bekleyen davranış: Dopamin hormonu beyinde haz duygusunun oluşmasına yardımcı olur. Haz alınacak durumlar anında salgılanmaya başlar. Bu nedenle de kişinin haz alacak aktiviteler aramasına sebep olur. Kişi tatlı yemek isteyebilir, cinsel istekte artış yaşanabilir ya da uyuşturucu kullanmak isteyebilir.

Dopamin ve bağımlılık: Kokain, sigara gibi maddeler dopaminin sinir hücreleri tarafından emilimini önler. Bu nedenle de sinir uçları arasında dopamin birkmeye başlar. Dopamin artması beyin tarafından haz duygusu olarak hissedilir ve beyin bu maddelerden istemeye başlar. Bu durum kişide bağımlılık oluşmasına yol açar.

Dopamin ve hafıza: Beyinde salgılanan dopamin kısa süreli olsa da hafızanın iyileşmesine yardımcı olur. Ancak dopaminin belli düzeylerde olması gerekir. Çok fazla ya da az olduğunda hafıza zarar görebilir.

Dopamin ve dikkat: Odaklanmayı ve dikkati arttıran dopamin, herhangi bir bilgiye verilecek yanıtı temel alarak hafızada hangi bölümün kalacağına karar verir.

Dopamin ve kavrama: Dopamin beynin ön kısmında bulunan loblardaki bilginin beynin diğer kısımlarına iletilmesini sağlar. Dopamin eksikliğinde dikkat ve problem çözme gibi problemler yaşanabilir.

Dopamin ve Sosyal fonksiyonlar: Beyinde yaşanan dopamin eksikliğinin sosyal fobi ve sosyal anksiyete ile ilişkisi olduğu düşünülmektedir. Bipolar bozukluk hastalarında aşırı sosyallik görülmekte ve bu durumunda dopamin fazlalığından kaynaklandığı bilinmektedir.

Doğal yollarla dopamin nasıl arttırılır?

Dopaminin doğal yollarla arttırılması kişide mutluluk ve tatmin edici bir yaşama yardımcı olur. Dopamin ruh halinin sağlığı için önemli bir hormondur. Az salgılandığında depresyon, enerji eksikliği, bunalım gibi sıkıntılara yol açar. Dopamini arttırmak için aşağıdaki öneriler denenebilir;
Düzenli egzersiz yapmak, beyin fonksiyonlarını uyarır ve dopamin dahil olmak üzere beyinde pek çok kimyasalın salgılanmasını tetikler. Egzersize başlandıktan yarım saat sonra salgılanmaya başlayan dopamin yorgunluğu azaltır, ruh halini iyileştirir.
Sağlıklı yiyecekler tüketmek yine dopaminin doğal yollarla arttırılmasını sağlar. Şeker, yağ ve un üçlüsünden uzak durmak dopamin hormonunun artmasına yardımcı olabilir. Bunların yerine taze meyve ve sebze tüketmek dopamin artışında etkili olur. Ayrıca bol C vitamini almak yine dopaminin artmasını sağlar.
Güneş ışığından yararlanmak dopamin hormonunun artmasına yardımcı olur. Bununla beraber kişi zevk aldığı aktivitelere yönelmelidir. Bu sayede dopamin artışı sağlanabilir.

Son Güncelleme : 19.01.2024 05:31:20

Dopamin ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz.