Çözeltiler, Bir maddenin farklı bir maddenin içerisinde moleküler olarak homojen bir şekilde dağılması ile oluşan karışıma çözelti denir. Çözeltiler
çözücü ve
çözünen olarak iki bileşenden oluşur. Bu bileşenlerin fazla miktarda olanına çözücü, az miktarda olanına ise çözünen adı verilir. Su çözücülere verilebilecek en bilinen örnektir. Katı, sıvı ve gaz gibi birçok madde suda çözünebilir. Kola, alkollü su, çay çözeltilere örnek olabilir.
Çözeltilerin özellikleri:
Saf maddelerin kendilerine göre kaynama ve erime durumları vardır.
Erime: Katı maddelerin ısı enerjisi sayesinde sıvı hale dönüşmesine erime denir. Katı halde bulunan maddeler, ısı enerjisi aldıklarında taneciklerindeki kinetik enerji miktarı çoğalır ve bu durumda tanecikler arasında oluşan çekim kuvveti eksilir. Bu durumda tanecikler birbirlerinden ayrılırlar ve serbest duruma gelirler.
Katı durumda olan bir maddenin sıvı durumuna dönüşmeye başladığı sıcaklık erime sıcaklığı adını alır. Katı maddenin erime esnasında sıcaklığı değişmez. Maddenin sıvı hale dönüşmesi için verilen ısı, cismin sıcaklığının artması için değil hal değiştirmesi için uygulanır. Cisim tam olarak erime noktasında ulaştığında ise ısı enerjisi verilmeye devam edildiği takdirde katı halden sıvı hale dönüşen cismin sıcaklık derecesi yeniden artmaya başlar. Katı durumda olan çözeltinin erime noktasına ulaştığı andaki sıcaklık saf çözücünün erime sıcaklığı derecesinden daha azdır.
Donma: Sıvı halde olan bir maddenin ısı enerjisi sayesinde sıvı halden katı hale geçmesine donma adı verilir. Sıvı maddenin katı duruma geçtiği sıcaklık noktası donma noktasıdır. Sıvı madde donma derecesine geldiğinde sıcaklık derecesi sabit olur.
Buz maddesinin 0 ℃ erimesi, suyun ise 0 ℃ donma noktasına geldiği gibi bir madde sabit basınçla aynı erime ve donma noktasına ulaşır.
Buharlaşma: Sıvı durumda olan bir maddeye ısı enerjisi verilmesi durumunda sıvı maddeyi meydana getiren taneciklerin kinetik enerji değerinin artması sonucunda çevreden gelen çekim kuvvetini yener ve sıvı halden gaz haline dönüşür. Bu duruma buharlaşma adı verilir.
Yoğunlaşma: Gaz halindeki bir maddenin sıvı hale dönüşmesine yoğunlaşma adı verilir Gaz halindeki maddenin yoğunlaşmaya başladığı sıcaklık noktasına ise yoğunlaşma sıcaklığı adı verilir.
Çözelti türleri:
Çözelti türleri çözücünün durumuna, elektrik akımı iletmesine ve çözünen madde miktarına göre üç maddede incelenebilir.
Çözücünün durumuna göre: (katı sıvı gaz)
Çözeltinin katı sıvı ya da gaz durumunu belirleyen çözücüdür.
Elektrik akımı iletmelerine göre:
Elektrik akımını ileten çözeltiler: Çözünürken iyonlara ayrılan çözeltilere iyonik çözeltiler adı verilir iyonik çözeltiler. Bu durumdan dolayı iyonik çözeltiler elektrolit çözeltiler diye de isimlendirilebilir. Tuz çökeltileri, baz çökeltileri ve asit elektrolit çözeltiler arasında sayılabilir.
Tuz su içerisinde Na+ ve CL- iyonlarına ayrışarak çözünür.
Elektrik akımını iletmeyenler: Çözücüler içinde çözünürken moleküler halinde dağılan kovalent bağlı bileşikler Elektrik akımını iletmeyen çözeltiler. Elektrik akımını iletmeyen çözeltilere örnek olarak alkolün su içinde çözülmesi verilebilir.
Çözünen madde miktarına göre:
Doymuş çözeltiler: Çözebileceği kadar çok maddeyi çözen çözücüler doymuş çözeltilerdir.
Doymamış çözeltiler: Çözebileceği en çok maddenin daha azını çözen çözeltilerdir.
Aşırı Doymuş çözeltiler: Çözebileceği en fazla madde sayısından çok daha fazla sayıda madde çözen çözeltilerdir. Aşırı doymuş çözeltiler bir miktarda çözünen madde çözüp doymuş çözelti durumuna gelebilirler.
Derişik çözelti: Fazla oranda çözünen barındıran çözeltiler derişik çözelti adını alır. Çözeltiler ne kadar fazla çözünen madde çözer ise o kadar derişik duruma gelir.
Seyreltik çözelti: Az oranda çözünen barındıran çözeltiler seyreltik çözelti adını alır. Çözeltiler ne kadar az çözünen madde çözer ise o kadar seyreltik duruma gelir.
