Stronsiyum

Stronsiyum, elementleri benzer özelliklerine göre üçerli gruplar halinde sınıflandırmıştır. Stronsiyum, kalsiyum ve baryumla aynı sınıfta olup toprak alkali metaller grubundadır. Periyodik cetvelin ikinci grubunda yer alır. Stransiyumun erime ve kaynama noktaları genelde yüksektir. Bıçakla kesilebilecek kadar yumuşaktır. İlk kesildiklerinde yüzeyleri gümüş parlaklığına sahiptir. Hızlı oksitlendirildikleri zaman metalik renklerini kaybederler. Elektrik akımını ve ısıyı çok iyi iletirler. Kimyasal tepkime esnasında yapılarını asal gazlara benzeterek artı iki değerlikli iyonlar şeklinde bileşikler oluştururlar. Bileşikleri sülfür, nitrat, oksit, niobyum kromseskioksit, hidroksit, hekzaferrit, silikat ve kromattır. İlk kez 1790 yılında îskoçya'daki kurşun ocaklarında çıkarılan stronsiyanit mineralinin içinde rastlanmıştır. Bulan kişi Crowford'dur. Daha sonra Davy tarafından 1808 yılında elektroliz yöntemi ile izole edilerek stronsiyanit mineralinden ayrıştırılmıştır. Atom numarası 38'dir. Atom ağırlığı 87.62 gramdır. Katı haldedir ve görünümü gümüşe yakın beyaz renktedir. Doğada bulunan stronsiyum dört kararlı izotopun kanşımından meydana gelir. Bunlar stronsuyum-84, stronsuyum-86, stronsuyum-87 ve stronsuyum-88'dir. Ayrıca on iki kararsız izotopu olduğu bilinir. Bunlardan en önemlisi Sr-90 izotopudur. Nükleer patlamalar sonucunda oluşan bu izotop bilinen en yüksek enerjili beta ışınlarını yayar. Genelde nükleer güç sistemlerinde kullanılır. Örneğin hafif ve uzun ömürlü güç kaynağına ihtiyaç duyan uzay araçlarında kullanılır. İnsan sağlığı açısından tehlikeleri çok fazladır. O nedenle günümüzde bunun yerine daha ucuz olan kalsiyum hidroksit kullanılır.

Hava ile Reaksiyonu: Stronsiyum metalinin üzeri ince bir oksit tabaka ile kaplandığı için dış çevreden özellikle havadan etkilenmez. Havada yanması ile SrO ve Sr3N2 meydana gelir. Stronsiyum normal koşullarda stronsiyum karbonatının ısıtılması ile elde edilir. Havanın temasıyla çok şiddetli biçimde oksitlenir. Oksitlenme sonucu esmerleşen beyaz bir madde haline gelir. Stronsiyumun bu halini koruyabilmesi için yağı gazın içinde saklanması gerekir.

Su ile Reaksiyonu: Stronsiyum metali su ile yavaş bir reaksiyon halindedir. Reaksiyon sonucunda stronsiyum hidroksit oluşur. Su içerisindeki metal dibe battıktan çok kısa bir süre sonra hidrojen gazı meydana gelir. Bu gazın meydana gelmesiyle metalin yüzeyinde küçük balonlar oluşur. Stronsiyum metali çok hızlı oksitlenir. Soğuk ortamda suyu ayrıştırır ve ametallerin birçoğuyla birleşir.

Halojen ile Reaksiyonu: Reaksiyon 400 derecede gerçekleşir.

Asit ile Reaksiyonu: Stronsiyum metali seyreltilmiş hidroklor asidiyle reaksiyona girerek sulu Sr (II) çözeltisini oluşturur. Aynı zamanda hidrojen gazı açığa çıkar. Stronsiyumun tuzları baryum tuzlarına benzer ve alevi kırmızı renge boyar.

Dünyadaki en büyük stronsiyum rezervleri sırasıyla İspanya, Meksika, Çin, Türkiye ve İran'da bulunmaktadır. Dünyada stronsiyumu en fazla tüketen ülkeler ABD ve Japonya'dır. Aleve kırmızı rengini vermesi sebebiyle havai fişek ve sinyal maddeleri yapımında kullanılır. Şeker endüstrisinde suda çözünün tuzları kullanılır. Ayrıca renkli televizyonların katot tüplerinin camında ve titanit bileşiği sayesinde optik uygulamalarda kullanılır.