Polonyum

Polonyum, atom numarası 84, atom ağırlık oranı 210 olarak hesaplanan ve ilk bulunmuş radyoaktif elementtir. Fizikçi Marie Curie ve Pierre Curie'nin 1898'de bulduğu polonyum, uranyuma kıyasla 400 kat radyoaktif ve en riskli ışınım türü olarak bilinen alfa radyoaktivitesi saçmaktadır. Sanayide kullanılan ve sigarada yer alan polonyum, böbrek, karaciğer ve dalakta onarılamayan kayıplar yaratır. Çürüyünce çok büyük enerji açığa çıkar. Bir gr polonyum, 140 watt sıcaklık enerjisi üretmektedir. İnsan vücudunda çok az var olan polonyum -210, parçacık hızlandırıcısından ya da nükleer reaktörden elde edilebilir. Sembolü Po'dur. Adı Polonya'dan gelir.

Bu atom numarası 84 olarak hesaplanan radyoaktif elementi Marie Curie bulmuş ve bizzat bu buluşla 1911 senesinde Nobeli almıştır. Curie Polonyum'u bir uranyum kaynağında bulmuş. Bulduğu miktar çok azdı ama (Bir ton uranyum madeninde 100 mikrogram Polonyum yer alıyor), bu miktar kızı Irene'nin bir laboratuvar kazasıyla ölümcül doz almasına yetmiştir. Curie'nin kızı polonyum'dan hayatını kaybeden son insan değildir. Gerçekte polonyum en zehirli maddelerden bir tanesidir. Bir gramı 50 milyon insanı öldürebilir, hatta benzer gr 50 milyon insanı da hasta edebilir.

Özellikleri: Peryodik cetvelde VI A grubunda yer alır.

Elektron düzeni: 4f14 5d10 6s2 6p4, menzile noktası 254°C, kaynama noktası 926°C ve yoğunluğu 9,4 g/cm3tür. Fizyolojik nitelikleri açısından bizmuta, kimyevi nitelikleri açısından da tellüre benzer. Organik ve anorganik bileşikler oluşturabilir.

Oksidasyon sayısı: Evrensel olarak 2+ ve 4+dır. 1898'den itibaren polonyumun yapay olarak da 33 izotopu keşfedilmiş veya türetilmiştir. Po-210'un yarılanma müddeti 138 gün civarındadır. Sun'ilerden Po-209'un yarılanma müddeti tahmini 103 yıl, Po-208'in de tahmini üç senedir. Diğerlerinin yarılanma müddetleri çok kısadır.

Kullanılışı: Polonyum çok zehirli olup uğraşılması dikkat isteyen bir iştir. İnsan ve diğer canlılar toksik radyasyonundan ve nadir bulunması nedeni ile alfa tanecikleriyle nötron kaynağı olarak da nükleer fizik araştırmalarında kullanılma alanına sahiptir. Pierre ve Marie Curie açısından pekblend içerisinde keşfedilen (1898) önce radyoaktif element; pekblend'de radyumla beraber yer alır.

Polonyum, atom numarası 84, atom ağırlık oranı Po=210 ortaya gelen kimyevi elementtir. Kimyevi yönden tesiri bizmut ve tellür'ün tesirine benzer. Tahmini olarak da 140 gündelik bir devir içerisinde alfa tanecikleri yayarak, kararsız olmayan kurşun haline dönüşen radyoaktif bir madendir. Polonyum nadir olarak da rastlanan, radyoaktivitesi fazla bir elementtir. Nobel ödüllü bilim kadını Marie Curie açısından 19'uncu asırda keşfedilen element, ismini Curie'nin ülkesi Polonya'dan almaktadır. Polonyum düzinelerce izotop içeriyor. Bu izotopların en fazla bilinen türü Polonyum-210. Solunum, ağız yöntemiyle veya ciltte yer alan açık yaralardan vücuda girerek hasara neden olmaktadır. Polonyumun nükleer ve uzay teknolojilerinde kullanılması kullanım alanlarından biridir.

Polonyum zehirlenmesine nadir rastlandığından, konu ile ilgili çok fazla sayıda biyolojik denetim yoktur. Karşılaşılan olaylar ve hayvanlar üstünde yapılmış olan deneyler neticesi görülen bulgular, diğer radyoaktif zehirlenmelerde de gözlemlenen istifra (Kusma), ishal, saç kaybı ve kanın içindeki akyuvar hücresi sayısının azalması. Polonyum, ağız yöntemiyle alınmasının sonrasında, içeriğindeki milyonlarca alfa parçacığı, direk kan hücrelerine saldırıyor. Öncelikli olarak da karaciğer ve böbreklerde kayıplara neden olarak sarılığa neden oluyor, sonrasında bağırsakları etkileyerek toksik şok sendromu yaratıyor.