{
    "title": "Ekosistem",
    "image": "https://www.kimyadersi.org/images/ekosistem-7131.jpg",
    "date": "21.01.2024 15:49:17",
    "author": "idil alacan",
    "article": [
        {
            "article": "<b>Ekosistem,</b> belli bir bölgede bulunan canlı ve cansız varlıkların karşılıklı oluşturdukları ilişkileri ile meydana gelir. Birbirleriyle sürekli etkileşim halinde olan canlı ve cansız varlıkların kendi içinde bir sürekliliği vardır. Ekosistemdeki canlı öğeler üreticiler, tüketiciler ve ayrıştırıcılar olarak üçe ayrılır. Cansız öğeler ise inorganik ve organik maddeler olarak ikiye ayrılır. Aynı zamanda bir besin zincirini ve küresel ölçekte bir düzeni temsil etmektedir. Her canlının ekosistemde bir yeri vardır. Doğada gereksiz ya da zararlı görülen hayvanlar, bitkiler veya cansız varlıklar bile ekosistemde bir yeri ifade eder.</div><div><br></div><div>Ekosistemin dört temel bileşeni vardır. Bunlar üreticiler, tüketiciler, ayrıştırıcılar ve doğal çevredir. İlk üç bileşen dördüncü bileşenin oluşturduğu doğal çevre içinde yaşamlarını sürdüren canlı yaşamı kapsar. Ekosistemde yaşam belirli düzende ilerleyen enerji akışıyla ve besin döngüleriyle sürer. Doğada var olan enerji beslenme ve ekolojik ilişkilerle yer değiştirerek kendini sürekli yeniler. Bu enerjinin birincil kaynağı güneştir. Bitkiler tarafından üretilen bu enerji önce otoburlara geçer. Daha sonra da etoburlara geçer. Doğada var olan enerji beslenme ve ekolojik ilişkilerle biçim ve yer değiştirerek kendini sürekli yeniler. Ekosistemdeki üreticiler güneş enerjisini fotosentez yoluyla kimyasal enerjiye dönüştürür. Bitkilerde organik madde olarak depolanan bu enerjinin bir kısmı bitkilerin yaşamları için kullanılır. Geri kalan diğer kısım ise beslenme yoluyla otoburların vücuduna geçer. Otoburlar da besin yoluyla aldıkları bu enerjinin bir bölümünü kendilerinin yaşamı için kullanır. Böylece son tüketicilere doğru tek yönlü bir enerji akışı sağlanır. Besin zincirindeki son halka ise genellikle insandır. Ekosistemde yaşam, enerji akışı ve besin döngüleriyle sürer. Besin giriş ve çıkışı süreklidir.</div><div><br></div><div><b>Maddelerin canlı ve cansız çevre arasında yer değiştirmesine madde döngüsü denir. Ekosistemdeki döngüler</b></div><div><br></div><div><b>Ekosistemde Su Döngüsü:</b> Isı alarak buharlaşan su, soğuk hava akımlarıyla karşılaşınca yağmur ve kar şeklinde yeryüzüne ulaşır. Su döngüsü buharlaşma ve yoğunlaşma olarak gerçekleşir. Suyun atmosfere geçmesinde aynı zamanda bitki ve hayvanların terlemesi ve solunum yardımıyla havaya su buharı verilmesi de etkilidir.</div><div><br></div><div><b>Ekosistemde Karbon Döngüsü:</b> Karbon elementinin kaynağı ise karbondioksittir. Karbonda atmosferde, hidrosferde, litosferde ve canlıların yapısında depolanır. Üreticiler fotosentez ya da kemosentez yaparken karbondioksiti kullanır. Karbondioksiti suyun hidrojeni ile tepkimeye sokarak besin sentezlemekte ve bunları yapılarına katmaktadırlar. Tüketiciler tarafından tüketilen bitkilerle karbon bu canlıların yapısına girmiş olur. Canlılarda bu organik molekülleri solunum suretiyle yakmakta ve bu süreçte yeniden karbondioksit ve su açığa çıkar. Bunun dışında canlılar öldükten sonra organik moleküller saprofitler tarafından parçalanmakta ve yeniden karbondioksit açığa çıkmaktadır. Fotosentez ve solunumla devam etmekte olan bu süreçte havadaki karbondioksit dengede tutulur.</div><div><br></div><div><b>Ekosistemde Azot Döngüsü:</b> Azot canlılarda protein ve bazı vitaminlerin yapısında bulunur. Bitkiler azot ihtiyacını topraktan suda çözünmüş ve iyonik halde, hayvanlarda organik azotu besin zinciri yoluyla almaktadır. Bitkilerin, hayvanların ölü dokuları ve boşaltım atıkları ayrıştırıcı organizmalar aracılığıyla dönüştürülmektedir. Kemosentetik nitrit bakterisi ise amonyağı nitrite, nitrat bakterisi de nitriti nitrata dönüştürmektedir. Bu olaya da nitrifikasyon adı verilir. Atmosfer azotu, doğa olayı olan yıldırım ve şimşek olaylarının etkisiyle suyun hidrojeniyle ve oksijeniyle birleşerek NH3 ve NO3‘a dönüşür, bu maddelerde yağışlarla birlikte yeryüzüne iner. İnsanların suni gübre üretimi, sanayide ve araçlarda kullanılan akaryakıttan çıkan nitrit oksitlerin oluşumu azot döngüsünü etkiler.</div>"
        }
    ]
}