Heparin

Heparin, günümüzde pıhtı oluşumuna yol açan hastalıklar ciddi anlamda sakatlanmalara yol açmakta ve bazen hayati risk yaratacak boyutlara ulaşmaktadır. Bu nedenle de bilim adamları her geçen gün pıhtılaşma bozukluklarını engelleyebilecek yeni ilaçlar geliştirmektedir. İlaçların kullanımında amaç, vücutta fizyolojik pıhtılaşmayı engelleyici mekanizmaların etkisini arttırmak ve lezyon alanında fibrin oluşumunu önlemektir. Bu tarz ilaçların kullanılmaması gereken bazı durumlar vardır ve bu durumlara çok dikkat edilmelidir. Bölgesel kanamalarda kanamayı durduran mekanizmanın aşırı şekilde ketlenmesi durumundan kaçınmak gerekir.

Heparin, pıhtılaşma önleyici olarak ilk kullanılan ve hala yerini koruyan bir ilaçtır. İlaç ilk defa 1916 yılında hazırlanmış, 1937 yılında ise ilk defa kullanılmıştır. Heparin ilaç, kan damarlarının etrafında toplanmış olan birtakım hücrelere uygulanır. Heparinin fizyolojik anlamda fonksiyonu kanın akıcılığını sağlamaktır. Tedavi anında ise protrombini trombine ve fibrinojeni fibrine dönüştüren maddelerin etkisini önleyerek pıhtılaşmayı engellemektir. Heparin ağız yoluyla alındığında mide asidi ilacın parçalanmasını sağlar ve bu nedenle etkisi olmaz. Bu nedenle heparin damar yoluyla, kas içine ya da cilt altına enjekte edilerek kullanılır.

Deri içi uygulama: Pıhtı oluşmasına bağlı olarak meydana gelen tablo henüz akut dönemindeyken kullanılması gereken bir ilaç türüdür. Damardan kullanıldığı için etki süresi oldukça hızlıdır. Etkisi yaklaşık 5 saat sürer. Bu nedenle tedaviye ilk başlandığında do arası 5 saati aşmamalı ve etkisi geçmeden yeni bir doz uygulanmalıdır. Kullanılan doz vücut ağırlığına kilosuna göre 1 mg'dır. İlaçtan alınan cevaba ve hastanın genel durumuna bağlı olarak 3 gün sonra ilaç tekrar deri altından uygulanır ya da yine hastanın durumuna bağlı olarak heparin yerine ağız yoluyla başka ilaçlar kullanılabilir.

Derialtı uygulanması: Devamlı ya da sürekli olarak damar içinden heparin uygulamak mümkün değilse ilk tedaviden 24-48 saat sonra, pıhtı tıkacı riski çok olmayan hastalara uygulanır.

Hamilelik döneminde tromboz teşhis edilmişse vakit kaybetmeden tedaviye başlanmalıdır. Tedavide amaç pıhtılaşmanın ilerlemesini ve amboliyi engellemektir. Heparin hamilelik dönemi için kullanılabilen bir ilaçtır. Tedavi annenin sağlık durumuna göre karar verilir. Gebeliğin ikinci döneminde her gün anne pıhtılaşmayı engellemek için heparin iğnesi kullanabilir. Hasta iğneyi kendi kendine yapabilir. Eğer hasta kendine iğneyi yapamıyorsa başkasından yardım alabilir. Durum ilaçla bir defa kontrol altına alındığında hasta rutin aralıklarla hastaneye giderek ayaktan tedavi olabilir.

Birkaç yıl öncesine kadar heparin günde 2-3 defa uygulanması gereken bir ilaçtı. Ancak günümüzde günde bir defa uygulanması yeterli olmaktadır. Günümüzdeki ilaç türlerinin yan etkisi de eskiden kullanılanlara nazaran daha azdır.