Gaz

Gaz, bulunduğu ortamı tamamen dolduran, moleküllerinin serbest hareket ettiği maddenin buhar durumu diye adlandırılır. Gaz, tanecikleri yüksek enerjili olup maddenin en düzensiz hali olarak bilinmektedir. Bu haldeyken maddenin yoğunluğu çok az, alışkanlığı fazladır. Gaz halindeki maddelerin belli bir şekli ve hacmi yoktur. Katı bir maddeye ısı verildiği zaman, katı durumdan sıvı, sıvı halden de gaz haline geçer. Bu duruma hal değişikliği denir. Gazı meydana getiren tanecikler her yönde hareket edebilir ve içinde bulundukları kabın şeklini alırlar. Yoğunlukları basınç ve sıcaklığa bağlıdır.

Gaz basıncı; hareket halindeki gaz moleküllerinin, bulunduğu kabın duvarına çarpması sonucu meydana gelen etkiye denir. Kapalı kaplardaki gaz basıncını ölçmeye yarayan alete, manometre denir.

Moleküllerinin kendi öz hacmi buldukları kabın hacmi yanında ihmal edilebilen gazlara, ideal gaz denir. İdeal gaz molekülleri arasında itme ve çekme kuvvetleri bulunmaz.

Gazlar boşlukta ve diğer gazlar arasında yayılabilirler. Özkütleleri, katı ve sıvı maddelerinin özkütlelerine göre çok küçüktür. Bütün gazlar sıcaklıkta genişler, genişleme katsayıları aynı olduğundan, bu gazlarda ayırt edici bir özellik değildir.

Bir gaz karışımında bulunan herhangi bir gazın basıncına o gazın kısmi basıncı denir. Kaptaki toplam basınç, gazların kısmi basınç toplamları ile belirlenir. Kısmi basınçları eşit gazların, mol sayıları ve molekül sayıları birbirine eşittir.

Gazlar uçucu ve sıkıştırılabilir maddelerdir. Basıncına örnek olarak, boş bir enjektöre hava çekip ucunu parmağımızla kapatıp havayı sıkıştıralım. Enjektör pistonu belli bir noktaya kadar inecek ve pistonu itmeyi bıraktığımızda gaz moleküllerinin hareket etmesi ile basınç azalıp aralık açılacaktır.

Maddeler ısı ile gaz haline geçer. Isı kaybı ile de yoğunlaşarak sıvı hale dönerler. Kısacası ısı hal değişiminde, moleküllerin hareketlerinde en büyük etkendir.