Farmakoloji Alt Dalları ve Özellikleri

Farmakoloji

Farmakoloji, yani ecza bilimi insanlarda ya da deney olarak kullanılan bazı hayvanlarda oluşabilecek olan ilaç etkilerini ve yapılarını inceleyen bilim dalına verilen isimdir. Farmakoloji, bitkilerden ayrıştırılan bir takım maddeleri ya da yeni sentezlenmiş olan maddelerin biyolojik yapılarını ve etkilerini laboratuvar ortamlarında çalışılarak, deney hayvanlarında klinik araştırmalar yapılarak insanlarda incelenmesi sonucunda ilacın geliştirilmesi ve çalışmalarına fayda sağlar.

Kısaca kullandığımız ilaçların yapılması sunulması, ilaçlar ve biyolojik dizgeler arasında oluşacak olan etkileri inceleyen farmakoloji, bir çok alt dal ve yardımcı bilim dalları ile beraber çalışmasını sürdürür.

Farmakolojinin alt dalları:

Farmakodinamik: İlaçların canlılarda oluşturacağı birtakım etki ve etki mekanizmalarını araştıran bu dal, ilaçların organizmaya olan etkileri ile ilgilenir.
Farmakokinetik: İlaçların canlıların vücudunda olacak olan emilimini, dağılımını, dönüşümünü ve vücuttan atılımını inceleyen bu dal, organizmanın evrelerini ile ilgilenir.
Nörofarmaloji: İlaçların vücuttaki sindirim sistemine olan etkilerini inceler.
Klinik farmakoloji: İlaçların organizma içerisindeki etkileri ve vücuttaki süresini inceleyen farmakolojinin alt dalıdır.
Farmakoterapi: Hastalıklar tedavi edilirken ilaçların nasıl uygulanacağını konu edinen bu dal klinik farmakoloji ile benzerlik gösterir.
Psikofarmakoloji: İlaçların canlıların davranış ve psikolojileri üzerinde oluşacak olan etkilerini inceler.
Endokrin farmakoloji: İlaçların canlıların hormonları üzerinde oluşacak olan etkilerini yani canlıların endokrin sistemini inceler.
İmmünofarmakoloji: İlaçların insan veya deney hayvanlarının bağışıklık sistemi içerisinde oluşacak olan etkileri inceler.
Kardiyovasküler farmakoloji: İlaçların canlılardaki dolaşım yani kalp damar sistemi üzerinde olacak olan etkilerini inceler.
Biyokimyasal farmakoloji: İlaçların insan yada deney hayvanlarının biyokimyasal özellikleri içerisinde oluşacak olan etkilerini inceler.
Kronofarmakoloji: İlaçların canlılar üzerinde oluşacağı etkileri ve zaman içerisinde uğrayacağı değişimleri inceleyen bu dal ilaçların etkisinin kronobiyolojik değişimleri ile ilgilenir.
Moleküler farmakoloji: İlaçların canlılar üzerinde moleküler düzeyde olacak olan etkilerini ve davranışlarını inceler.
Radyo farmakoloji: Radyoaktif maddelerin vücuda vereceği etkileri ve ilacın farmakokinetiği ile ilgilenir.
Klinik Farmasi: Halk sağlığı birimi olan klinik farmasi eczacıların farmakoloji bilgilerini hasta için kullanılması anlamına gelir.

Farmakolojinin yardımcı bilim dalları:

Tıp bilim dalları: Fizyoloji, biyokimya, dahiliye, patoloji, fizyopatoloji, mikrobiyoloji, sitoloji ve histoloji.
Eczacılık bilim dalları: Farmasötik kimya yada medisinal kimya, toksikoloji, farmasötik teknoloji ve farmakonognozi.
Diğer bilim dalları: Fizik, kimya, biyoloji, matematik, mantık, istatistik.

İlaçların elde edildiği kaynaklar:

Bitkiler: Günümüzde kullanılan birçok ilaç kalp glikozidleri, afyon alkoloidleri, selüloz, esanslar, enzimler ve yağlar gibi bazı bitkisel kaynaklardan sağlanmaktadır. İlaçlar yapılırken bitkinin yaprak, kök, kabuk, gövde, tohum ve çiçek gibi bölümleri kullanılmaktadır.

Mikroorganizmalar: Birtakım antibiyotikler ve küf mantarından sağlanan penisilinler mikroorganizmalara örnek olarak verilebilir.

İnsanlar ve hayvanlar: Enzimler, serumlar ve hormonlar.

Radyoaktif izotoplar: Tıbbi araştırmaların yapılması, hastalığın teşhisinin konulması ve tedavisinde kullanılmaktadır.

Sentetik maddeler: Laboratuvar ortamlarında sentezlenek doğal olan ilaçların daha çok kullanılması ve daha ucuz yapılabilmesi ve ilaçların oluşturacağı yan etkileri azaltılması için laboratuvarlarda sentezlenerek yapılan ilaçlardır. Eter, yarı sentetik olan penisilinler ve bazı hormonlar örnek verilebilir.

İnorganik maddeler: Kalsiyum, iyot, sodyum klorür ve demir organik maddelere örnek verilebilir.

Son Güncelleme : 03.02.2021 17:12:57

Farmakoloji ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz.